De gemeente investeert in de stad om deze op orde te houden en daar waar nodig of gewenst te verbeteren. De belangrijkste vernieuwingen of vervangingen betreffen onderwijsgebouwen, sportaccommodaties, wegen en bruggen. De gemeente Zaanstad maakt onderscheid in vervangingsinvesteringen en uitbreidingsinvesteringen. Om het bestaande bezit in stand te houden voert de gemeente onderhoud uit en worden goederen vervangen wanneer dat nodig is. Onderhoudslasten komen direct ten laste van de begroting. Alle vervangingsinvesteringen moeten geactiveerd worden en staan daarom geregistreerd in het Meerjaren InvesteringsPlan (MIP). Met ingang van deze begroting zijn ook alle nieuwe investeringen als gevolg van de gemeentelijke zorgplicht op het gebied van onderwijshuisvesting opgenomen in het MIP. Alle (nieuwe) uitbreidingsinvesteringen, exclusief onderwijshuisvesting,  worden opgenomen in het Investeringsfonds (IF). Tot slot is bij de begroting 2017 het Transformatiefonds opgericht. Middelen uit dit fonds kunnen onder bepaalde voorwaarden worden ingezet om (versneld) woningbouwlocaties te kunnen realiseren.
Het wettelijk kader voor investeringen ligt besloten in de rijksregelgeving Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Dit wettelijke kader is verder uitgewerkt en vastgelegd in de Financiële Verordening, maar behoeft actualisatie vanwege de wijzigingen in de BBV en verouderde afschrijvingstermijnen. Zowel een geactualiseerde versie van de Financiële Verordening als een nieuwe nota Investeringen aangaande het  investeringsbeleid en de beheersingssystematiek worden voor het einde van 2018 ter besluitvorming aan de raad aangeboden.