De organisatie zoekt in het werk steeds meer de verbinding met inwoners en partners. Of dit nu is in het kader van burger- en/of overheidsparticipatie, dienstverlening of juridische procedures. Een open gesprek op basis van gelijkwaardigheid, met respect voor elkaars belangen en met de intentie om dilemma’s beter te begrijpen zien wij als voorwaarde om als gemeente goed te functioneren. Wij stellen ons toegankelijk op en proberen er samen uit te komen. Soms kan niet aan alle verwachtingen worden voldaan of kan iedere wens worden ingevuld. In dat geval zijn we ook duidelijk en liever eerder dan later om geen verwachtingen te creëren die we niet kunnen waarmaken. In het contact kan soms spanning optreden en in het geval van handhaving is dat soms onvermijdelijk. Wij beschermen en ondersteunen onze medewerkers waar nodig.
Wij moedigen het gesprek tussen medewerkers met de stad aan, zowel bij beleidsontwikkeling als bij individuele vraagstukken. Het is van belang ook bij spanningen daarin niet terughoudend te zijn en toegankelijk te blijven door het contact te blijven opzoeken. Om een goed gesprek met inwoners en partners in de stad te kunnen voeren hebben medewerkers vaardigheden nodig. Wij investeren in het versterken van deze vaardigheden.
Wij hebben een groep met (interne) mediators die ingezet kan worden bij moeilijke gesprekken of bij (mogelijk toekomstige) conflicten.
Als een individueel vraagstuk tot een geschil, een klacht of een juridische procedure leidt, hanteren wij standaard de informele aanpak. Juridische procedures die doorgezet worden behandelen wij professioneel en zorgvuldig.

Doel 2: De organisatie van Zaanstad stuurt op betrouwbaarheid van haar handelen

In ons werk hebben we oog voor de diverse belangen, de omgeving en kaders. De wijze van sturen, beheersen, verantwoorden en toezicht houden, is gericht op een effectieve en efficiënte realisatie van de strategische, tactische en operationele doelstellingen binnen de geldende wet- regelgeving. Hierbij maken we bewuste keuzes over dilemma’s, kansen en risico’s. En borgen we transparante besluitvorming met oog voor de consequenties en risico’s en hoe deze te managen.
Een deel van onze werkzaamheden is stuur- en beheersbaar via stabiele en voorspelbare processen. Continu inzicht in processen en de risico’s binnen deze processen is belangrijk en procesmanagement helpt ons daarbij. Daarnaast staat de organisatie voor opgaven waarvan niet altijd helder is hoe we deze kunnen realiseren, welke partijen we daarbij nodig hebben en wat de tussenstappen zijn naar realisatie. We vergroten het risicobewustzijn en lerend vermogen om ook bij ongestructureerde vraagstukken tot weloverwogen keuzes te komen.
Daarnaast werken we onder andere aan een goede implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) om ieders privacy te beschermen. En vanuit de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten voeren we risicoanalyses uit op alle hoofdprocessen. We willen leren om data te gebruiken voor de maatschappelijke opgaven waarvoor we staan. Wij weten dat dit soms op gespannen voet kan staan als het gaat om de privacywetgeving. Van ons mag worden verwacht dat wij hierin uiterst zorgvuldig handelen en over ons handelen kunnen verantwoorden.

Doel 3: De organisatie van Zaanstad heeft een maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering

Wij willen door onze bedrijfsvoering maatschappelijk impact kunnen maken en daarmee zelf doen wat wij van onze inwoners en ondernemers vragen als het gaat om duurzaamheid en goed werkgeverschap. Daardoor kan Zaanstad een voorbeeldfunctie vervullen.

Een maatschappelijke verantwoorde bedrijfsvoering houdt enerzijds in het realiseren van de ambities die zijn gesteld op het vlak van maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) die zijn vastgelegd in het Manifest MVI en specifiek voor circulair inkopen en opdrachtgeverschap (vastgelegd in de intentieverklaring vanuit de MRA) en anderzijds bij het betrekken van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In het eerste geval treedt de gemeente op als opdrachtgever en in het tweede geval als grote werkgever.  

Op het vlak van maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) wordt met de impuls uit het coalitieakkoord capaciteit aangetrokken voor versnelling van klimaatbewust / circulair inkopen. We zijn in staat om duurzaamheid een plek te geven binnen projecten en deel te nemen aan netwerken voor kennis en het benutten van beschikbaar gestelde financiële middelen. Onze doelstelling voor duurzaamheid loopt langs vier paden. We zijn tevreden als:

1. Met de markt mogelijkheden zijn verkend
2. De minimale Pianoo-criteria zijn toegepast
3. Via gunningscriteria een toegevoegde waarde wordt gerealiseerd
4. De toegevoegde waarde in praktijk wordt gebracht middels contractmanagement

Voor social return on investment (SROI) wordt de samenwerkingsketen goed ingericht en het beleid- en uitvoeringsprotocol verbeterd op basis van evaluatie met andere gemeenten en met ondernemers. Het potentieel aan SROI middels inkoop wordt vergroot en er wordt gestuurd op de naleving van gemaakte SROI afspraken.

Als werkgever zorgen we voor een duurzame instroom en doorstroom van medewerkers die beginnen vanuit een afstand tot de arbeidsmarkt. De gemeente als werkgever zoekt hier de samenwerking met Werkom en het jongerenloket. Wij realiseren naast arbeidsplaatsen ook plaatsen voor stagiaires en trainees. Inhuur is op bepaalde functies een bewuste keuze. Maar het vertrekpunt is dat wij willen investeren in duurzame arbeidsrelaties. Daardoor binden we langere tijd mensen aan ons die daardoor ook meer verbinding krijgen met de stad.

Doel 4: De organisatie van Zaanstad werkt aan diversiteit voor betere oplossingen bij maatschappelijke vraagstukken

Wij willen een organisatie zijn met een open en waarderende cultuur en die een afspiegeling kan zijn van de stad. Daardoor zijn wij in staat om onze inwoners en ondernemers beter te begrijpen. Zaanstad werkt aan maatschappelijke vraagstukken vanuit een veelheid aan verschillende invalshoeken vanuit de overtuiging dat dat een meerwaarde heeft. Diversiteit leidt tot betere oplossingen die breder gedragen worden in de stad. Naast de maatschappelijke vraagstukken geldt dit ook voor de medewerkers die zichtbaar in de wijken werken en werken in onze dienstverlenende processen.
Het is belangrijk dat diversiteit als meerwaarde wordt ervaren en uitgedragen door alle leidinggevenden en medewerkers. Dit leidt tot betere maatschappelijke oplossing, een grotere legitimiteit voor het overheidshandelen en het beschikken over een groter arbeidspotentieel. Daarom geven we uitvoering aan het plan van aanpak vanuit het Charter Diversiteit. Om een organisatie met meer diverse samenstelling te worden, moeten we allereerst meer potentiële medewerkers van diverse culturele achtergronden bereiken bij arbeidsmarktcommunicatie. Alleen dan reageren voldoende geschikte sollicitanten met een diverse achtergrond.
Om meer kandidaten met een diverse achtergrond te selecteren, krijgen leidinggevenden training in het selecteren met een inclusieve bril. We investeren in het herkennen van het belang van een divers samengesteld team door leidinggevenden zodat zij daarop sturen bij strategisch personeelsmanagement. Om nieuwe medewerkers met een diverse achtergrond in de organisatie te behouden, besteden we in de hele organisatie aandacht aan de meerwaarde van diversiteit.

Doel 5: De organisatie van Zaanstad benut de mogelijkheden van data gestuurd werken

Wij hebben inmiddels ervaring opgedaan dat slim omgaan met data leidt tot een gerichtere aanpak en betere resultaten voor inwoners. De potentie ten aanzien van data gestuurd werken is echter enorm. Denk aan schonere straten, veiliger buurten en betere voorzieningen. Maar hoe benut je die potentie en kom je daadwerkelijk tot de betere resultaten op basis van data? In Zaanstad wordt met veel ambitie gewerkt aan een zestal concrete resultaten om betere keuzes te kunnen maken. De benodigde expertise en systemen zijn grotendeels aanwezig, het draait nu vooral om de cultuurverandering om beschikbare data veel beter te benutten.

Zowel bij het opstellen van beleid als het uitvoeren van processen kunnen met de juiste informatie veel betere resultaten worden bereikt. Binnen het thema Datagestuurd Werken is geïnvesteerd in het beschikbaar maken van gemeentelijke data en op basis hiervan betere keuzes te maken. Een deel van de data is ook voor burgers en bedrijven beschikbaar als 'Open Data' op www.data.overheid.nl. Bij het ontsluiten van data is veel aandacht besteed aan het correct omgaan met persoonsgegevens, in lijn met privacy wetgeving.
Naast het ontsluiten en de privacy is de belangrijkste opgave om medewerkers een houding aan te leren waarbij zij beschikbare informatie optimaal inzetten in hun dagelijks werk. Wij willen hen daarin ondersteunen zodat zij het niet alleen willen, maar ook handvatten krijgen om dit te kunnen en dan steeds maar gaan inzien dat data een randvoorwaarde is om het juiste vraagstuk op de juiste manier aan te kunnen pakken.
We zien ook dat complexe maatschappelijke vraagstukken zich niet laten vangen door de grenzen van een organisatie. Oplossingen voor vraagstukken op gebied van bijvoorbeeld veiligheid, duurzaamheid en onderwijs liggen altijd in het samenspel van publieke organisaties. Samen met omliggende gemeenten en maatschappelijke partners is een Data Lab ontwikkeld waar gewerkt wordt aan maatschappelijke vraagstukken op basis van data.

Doel 6: De organisatie werkt samen aan integrale opgaven door Agile te werken

Opgavegericht werken, integraal samenwerken en leren zijn geen automatismen in onze organisatie. Het breder implementeren van de principes van Agile werken kan ons helpen om dit meer eigen te maken. Agile kan ons ook helpen in het verbeteren van onze dienstverlening omdat in de principes van Agile de klant centraal staat en processen, systemen en apps steeds kort cyclisch worden verbeterd. Onze organisatie staat voor opgaven waarvan niet altijd helder is hoe we deze kunnen realiseren, welke partijen we daarbij nodig hebben en wat de tussenstappen zijn naar realisatie van de opgaven. Dit zorgt ervoor dat we als organisatie wendbaar (Agile) moeten zijn, zodat we kunnen meebewegen met de ontwikkelingen in de maatschappij en dus opgavegericht kunnen werken.
Zaanstad heeft hoge ambities, maar ziet ook de spanning die ontstaat bij een dergelijk grote ambitie. Het is nodig dat onze organisatie een aantal kwaliteitsslagen maakt in de wijze waarop wij dingen organiseren, slimmer en planmatiger werken en strakker en explicieter prioriteren. Agile of wendbaar werken is niet nieuw voor Zaanstad als het gaat om werkmethoden. De afgelopen jaren is op kleine schaal al positieve ervaring opgedaan met scrum methodiek en ook met Agile werken.  
Het inzetten van methoden alleen gaat ons echter niet voldoende helpen om, in de dynamiek waar we als organisatie nu mee te maken hebben, een echte verandering te realiseren naar een organisatie die opgavegericht werkt. Om hieraan goed invulling te geven, onderzoeken we hoe Agile werken breder in de organisatie ingezet kan worden, waar we in het verwerven van vaardigheden moeten investeren, wat we in de werkomgeving aan moeten passen om de optimale omstandigheden te faciliteren, en vooral hoe we op termijn geheel zelfredzaam kunnen worden in het wendbaar werken; van transitie naar transformatie.