Kengetallen
Er zijn verschillende invalshoeken om schuld en de houdbaarheid ervan te beoordelen. In mei 2015 is een wijzigingsbesluit van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) genomen. Dit schrijft het invoeren van een verplichte set van financiële kengetallen in de begroting en jaarrekening voor. Dit is om de financiële positie en wendbaarheid van de gemeente transparanter en begrijpelijker te maken. Van deze kengetallen worden de netto schuldquote en de solvabiliteitsratio in deze paragraaf verder toegelicht, samen met de vanuit de Wet Fido verplichte kengetallen kasgeldlimiet en renterisiconorm. In onderstaande tabel staan de kengetallen die gerelateerd zijn aan de schuld.
Kengetallen schuld | Werkelijk 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Netto schuldquote | 129% | 137% | 137% | 148% | 153% | 154% |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 116% | 127% | 128% | 139% | 143% | 145% |
Solvabiliteit | 16% | 13% | 12% | 13% | 14% | 14% |
Kasgeldlimiet | 8,7% | 8,5% | 8,5% | 8,5% | 8,5% | 8,5% |
Renterisiconorm | 8% | 8% | 8% | 11% | 9% | 10% |
Tabel Kengetallen schuld
Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de gemeentelijke schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft dus een indicatie van de mate waarin de kapitaallasten op de exploitatie drukken. De netto schuldquote wordt berekend door de netto schuld conform BBV te delen door de totale baten (exclusief mutaties reserves). Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote weergegeven zonder en met correctie voor verstrekte leningen.
Door de stijging van de externe schuld en de daling van de omvang van begrote baten voor bestemming na 2019 stijgt de netto schuldquote de komende jaren. Omdat in de kengetallen rekening wordt gehouden met een volledige realisatie van de investeringsplanning kan de werkelijke schuldquote lager uitvallen en zal in 2019 waarschijnlijk binnen de 130% blijven. Een laag percentage is gunstig. De VNG adviseert om 130% als maximum norm te hanteren en daarboven de schuld af te bouwen. Ultimo 2017 stond tegenover € 582 miljoen aan materieel bezit met economisch nut ruim
€ 500 miljoen aan netto schuld op de balans.
Solvabiliteit
De solvabiliteitsratio geeft aan welk deel (percentage) van het totaal van wat de gemeente aan geldwaarde heeft (balanstotaal) wordt gevormd door het eigen vermogen.
Door het versneld afschrijven van materieel bezit met maatschappelijk nut tot 2017 is het eigen vermogen van Zaanstad aan de lage kant. Er is ruimte gecreëerd in de exploitatie ten koste van de solvabiliteit. Ook de onttrekkingen aan de algemene reserve ten behoeve van het sociaal domein verslechteren de solvabiliteit. De omvang van het eigen vermogen is in verhouding tot de omvang van de balans, de begroting en de lopende projecten relatief klein, maar wordt wel toereikend geacht. De komende jaren wordt weer een geleidelijke verbetering verwacht.
De VNG geeft als signaalwaarde een percentage van 20%. Bij een solvabiliteitsratio lager dan 20% bevindt de gemeente zich volgens de VNG op glad ijs en geeft hierbij de volgende kanttekening:
Nederlandse gemeenten gaan vanwege het artikel 12 vangnet uit de Financiële Verhoudingswet niet failliet en worden nooit geliquideerd. Daarom heeft dit kengetal ondanks deze signaalwaarde maar beperkte waarde. Ook worden investeringen in maatschappelijk nut geactiveerd die niet verkoopbaar zijn, zodat de reserves niet de liquiditeitswaarde weergeven. De vraag of de gemeente de schuld met zijn inkomen kan betalen, is daarom veel belangrijker.
Kasgeldlimiet en renterisiconorm
De kasgeldlimiet en renterisiconorm blijven de komende jaren constant en binnen de norm van de Wet Fido (respectievelijk 8,5% en 20%).