Gemeenschappelijke regeling - bedrijfsvoeringsorganisatie

Het Centraal Nautisch Beheer (CNB) heeft als doel het verkrijgen van eenheid in het beleid en de uitvoering van taken van gemeenten en het rijk die betrekking hebben op het scheepvaartverkeer binnen het Noordzeekanaalgebied. De regeling is ook bedoeld om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van infrastructurele voorzieningen en de toegankelijkheid van de vaarweg.

Wethouder Krieger is lid van het bestuur, plaatsvervanger wethouder Ram

Gemeenschappelijke Regeling CNB

Besluitvorming over de gewijzigde GR CNB en het Rollenprotocol is in Zaanstad in 2018 afgerond. De besluitvorming heeft inmiddels in de andere CNB-gemeenten (Amsterdam, Beverwijk en Velsen) ook plaatsgevonden. Op 20 maart 2018 is de nieuwe GR CNB gepubliceerd in de Nederlandse Staatscourant. Met de besluitvorming en publicatie is de CNB omgevormd naar een Bedrijfsvoeringorganisatie met één wethouder per gemeente in het bestuur, waarbij Zaanstad 2 van de in totaal 13 stemmen heeft (stemverhouding 15%). Achtergrond voor deze vorm is het verminderen van de bestuurlijke drukte.

Havenafvalplan

Zeeschepen moeten een indirecte bijdrage voor de inname en verwerking van scheepsafval betalen. Daarvoor betaalt elk schip bij aanloop van de zeehavens in het CNB-gebied een aanslag. Deze heffing moet betaald worden, ook als het schip geen scheepsafval afgeeft. Elk schip krijgt na betaling van de heffing de beschikking over een afgifterecht. Het afgifterecht kan het schip gebruiken om bepaalde scheepsafvalstoffen af te geven. Dit afgifterecht wordt door de inzamelaars in korting gebracht op de rekening voor het zeeschip. Met dit systeem wordt gewaarborgd, dat het scheepsafval op een verantwoorde wijze wordt verwerkt. Uitgangspunt van het heffingenstelsel is, dat er geen winst wordt gemaakt. In het verleden is er verlies op dit heffingenstelsel geleden. Door iets hogere heffingen wordt dit verlies geleidelijk aan ingelopen. Het Havenbedrijf Amsterdam draagt dit financieel risico.

Regionale Havenverordening (RHV)

Het gebruik van LNG (Vloeibaar Aardgas) voor schepen is in opkomst. Het is goedkoper en schoner dan conventionele brandstoffen. De zeehavens binnen het CNB-gebied zien voor zichzelf een rol als locatie voor het LNG-bunkeren van de binnen- en zeevaart. Ook andere grote Europese havens bereiden zich voor op het aanbieden van deze brandstof aan het scheepvaartverkeer. Er lopen al concrete aanvragen voor bunkering in de CNB-zeehavens. De bedoeling is, dat de markt LNG gaat aanbieden. Uit oogpunt van milieu- en veiligheidseisen is het wenselijk, dat er een paragraaf over het bunkeren van LNG in de CNB-zeehavens in de Regionale Havenverordening wordt opgenomen. De voorbereiding hiertoe is in 2017 gestart. Hierin wordt ook gezamenlijk opgetrokken met andere havensteden. Belangrijk is, dat de Nederlands havens naar buiten toe een eenduidig beeld uitdragen. De aanpassing van de RHV en de besluitvorming hierover door de CNB-gemeentebesturen staat voor najaar  2018 op de rol. Daarnaast staat een algehele herziening van de RHV op de rol. Dit moet in 2019 zijn beslag krijgen. Hierbij wordt ook de Omgevingswet betrokken.

Het risicoprofiel van de gemeenschappelijke regeling Centraal Nautisch Beheer is gemiddeld. Financieel draagt de gemeente Zaanstad niets bij in de gemeenschappelijke regeling, het Havenbedrijf Amsterdam NV draagt het exploitatiesaldo.

Zaanstad heeft 15% van de stemmen in het Algemeen Bestuur.

In de opzet van de Gemeenschappelijke regeling CNB draagt het Havenbedrijf Amsterdam NV het exploitatiesaldo. Er zijn per balansdatum geen activa en passiva: daarom is er geen balans is opgenomen in de jaarrekening CNB.

Havenbedrijf Amsterdam NV hanteert een systeem van risicomanagement gebaseerd op Enterprise Risk Management (COSO-ERM). Risico’s op verschillende deelgebieden zijn geïnventariseerd en geclassificeerd op basis van kans en mogelijke impact. Periodiek wordt deze inventarisatie herhaald om gewijzigde of nieuwe risico’s tijdig te kunnen onderkennen.

Vanuit de verbonden partij zelf

Het CNB heeft geen eigen weerstandsvermogen. De publieke taakuitoefening is door het CNB gemandateerd aan de Havenmeester Amsterdam van Havenbedrijf Amsterdam NV. De governance-regels waaraan Havenbedrijf Amsterdam NV moet voldoen, onder andere die van solvabiliteit en liquiditeit, waarborgen dat onverwachte financiële tegenvallers de publieke taakuitoefening niet in gevaar brengen.

Naar de aard van de werkzaamheden is Divisie Havenmeester van het Havenbedrijf Amsterdam NV ingericht op het beheersen van mogelijke risico’s aan de hand van de vijf productlijnen in het havenmeesterproces. Beheersmaatregelen lopen uiteen van

• goed opgeleid personeel (regelmatige oefening en bijscholing, eigen simulator);
• up-to-date-systemen en technische infrastructuur tot heldere processen & procedurebeschrijvingen met duidelijke bevelstructuur;
• het onderhouden van nauwe contacten met belangrijke externe stakeholders zoals Rijkswaterstaat;
• periodieke evaluatie of de bestaande beheersmaatregelen nog afdoende zijn en of aanvullende maatregelen nodig zijn.

Vanuit gemeente Zaanstad

• Begroting en jaarrekening van de afgelopen drie jaren zijn beschikbaar.
• Zaanstad neemt deel aan het Algemeen bestuur van CNB. Minimaal twee keer per jaar is er een bestuursvergadering. De vaststelling van de begroting en jaarrekening vindt plaats in het Algemeen bestuur CNB. Alvorens de jaarstukken ter vaststelling voor te leggen, kunnen de gemeenteraden jaarlijks een zienswijze geven op de jaarstukken.
• Voorstellen van Verbonden Partijen tot aanpassing van de statuten en gemeentelijke deelname worden altijd besproken met accounthouder Concerncontrol vóór besluitvorming bij Verbonden Partij.

Gemeenschappelijke regeling - gemeenschappelijk orgaan

Deze regeling is aangegaan om op een effectieve en efficiënte wijze vorm en inhoud te geven aan de door de Gemeentewet aan de raad gegeven mogelijkheid om voor de behandeling van verzoekschriften een gezamenlijke ombudsman in te stellen. Het betreft een gemeenschappelijk orgaan.

De gemeente Amsterdam krijgt mandaat om jaarlijks de begroting en jaarrekening van de ombudsman voor het volgende kalenderjaar vast te stellen. De ombudsman voert ten minste jaarlijks overleg met een vertegenwoordiging van de raden.

Zie de Jaarbeschouwing Ombudsman Metropool Amsterdam/Kinderombudsman Amsterdam 2017

Er is geen sprake van een bestuur. De commissie van de raadsorganen van de gemeente Amsterdam is het eerste aanspreekpunt voor de ombudsman voor aangelegenheden die het bureau treffen, Amsterdam heeft mandaat. Het betreft een wettelijke taak voor een kwetsbare groep. De afhandeling van klachten kan politiek gevoelig zijn.

zie jaarrekening 2017

• Veel negatieve (media) aandacht naar aanleiding van afhandeling van een klacht
• Invloed van gemeente Zaanstad is beperkt door bij gemeente Amsterdam het mandaat neer te leggen

• Regelmatig contact vanuit gemeente Zaanstad met de ombudsman
• Ombudsman geeft toelichting in de raad naar aanleiding van rapportages,  ontwikkelingen en incidenten

Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam

Door intergemeentelijke samenwerking uitvoering geven aan:  

a. het inventariseren van risico’s van branden, rampen en crises;   

b. het adviseren van het bevoegd gezag over risico’s van branden, rampen en crises in de bij of krachtens de wet aangewezen gevallen alsmede in de gevallen die in het beleidsplan zijn bepaald;   

c. het adviseren van het college van B&W over de taak, bedoeld in artikel 3, eerste lid   

d. het voorbereiden op de bestrijding van branden en het organiseren van de rampenbestrijding en de crisisbeheersing;   

e. het instellen en in stand houden van een brandweer;   

f. het instellen en in stand houden van een GHOR;   

g. het voorzien in de meldkamerfunctie;   

h. het aanschaffen en beheren van gemeenschappelijk materieel;  

i. het inrichten en in stand houden van de informatievoorziening binnen de diensten van de veiligheidsregio en tussen deze diensten en de andere diensten en organisaties die betrokken zijn bij de onder d, e, f, en g genoemde taken.

Burgemeester Hamming is voorzitter van het AB Vervanging wethouder Krieger

Het beleidskader wordt gevormd door het Beleidsplan Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland 2017-2020 (hierna: Beleidsplan) en de Kaderbrief 2019.

Beleidsplan

In het beleidsplan zijn de ambities vastgelegd van:

• Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland als samenwerkingsverband tussen de disciplines brandweer, politie, GHOR en de acht gemeenten voor de voorbereiding op en bestrijding van rampen en crises. Deze samenwerking wordt ondersteund door de uitvoeringsorganisatie (VrZW). (Samen voor veilig!)
• Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland als uitvoeringsorganisatie die belast is met de uitvoering van alle taken die bij of krachtens de wet aan de veiligheidsregio zijn opgedragen. Het betreft taken op de volgende terreinen. (Slagvaardig organiseren!)
  •  Brandweerzorg
  •  Geneeskundige hulpverlening
  •  Rampenbestrijding en crisisbeheersing
  •  Het beheer van een gemeenschappelijke meldkamer

Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland

Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland is een samenwerkingsverband tussen de disciplines brandweer, politie, GHOR en de gemeenten Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland, Wormerland, Zaanstad voor de voorbereiding op en bestrijding van rampen en crises. Deze samenwerking wordt ondersteund door de uitvoeringsorganisatie (VrZW). Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland is een uitvoeringsorganisatie die belast is met de uitvoering van alle taken die bij of krachtens de wet aan de veiligheidsregio zijn opgedragen.

Huisvestingsvisie

Voor de regionalisering van de brandweer waren alle panden die in gebruik waren bij de verschillende brandweerkorpsen en de VrZW in eigendom van de gemeenten. Vanwege de BTW herzieningstermijn en de mogelijke negatieve financiële consequenties die dit zou kunnen hebben is een aantal panden (waaronder twee van Zaanstad) voor de duur van de resterende BTW termijn in eigendom gekomen van de VrZW.

Deze termijn is inmiddels verstreken. Eind 2017 is een huisvestingsvisie opgesteld en besloten dat de gemeenten eigenaar blijven van de panden, maar dat er nieuwe overeenkomsten voor het gebruik en beheer worden gesloten waarbij gebruik en beheer in belangrijke mate bij VrZW worden belegd en de administratieve last tot een minimum wordt beperkt. Daarnaast is besloten dat het pand Prins Bernardplein per 1/1/18 terug wordt geleverd aan de gemeente Zaanstad waarbij Zaanstad zorg draagt voor de exploitatie en de bijbehorende risico’s. Daar staat een meerjarig commitment voor gebruik van kantoorruimten en oefencentrum door VrZW tegenover.

Meldkamer

Medio 2018 zijn de meldkamers van de Veiligheidsregio’s Kennemerland, Noord-Holland Noord, Zaanstreek-Waterland en de meldkamer van de Koninklijke Marechaussee (KMar) op Schiphol in Haarlem samengevoegd. Op 13 februari hebben de Algemeen Besturen van de veiligheidsregio’s Kennemerland, Noord-Holland Noord en Zaanstreek-Waterland tijdens een gezamenlijke bijeenkomst besloten tot instelling van de Meldkamer Noord-Holland. De Meldkamer Noord-Holland wordt onderdeel van de Landelijke Meldkamerorganisatie (LMO).

In 2020 zal vervolgens de Nationale Politie in 2020 het beheer van alle meldkamers in Nederland op zich nemen. Het risico is niet helemaal uit te sluiten dat er een vertraging in het project optreedt. Dit kan bijvoorbeeld doordat de landelijke ICT-omgeving niet tijdig gereed is. In dat geval worden de financiële effecten hiervan afgedekt door het ministerie van Veiligheid & Justitie.

Versterking brandweeronderwijs

In 2019 gaat de brandweerschool van start: het opleidingsinstituut voor alle opleidingen binnen de brandweer (tot niveau officier) voor de regio’s Noord-Holland Noord, Kennemerland, Zaanstreek-Waterland en Amsterdam-Amstelland. Alle opleidingen worden centraal georganiseerd, maar blijven plaatsvinden vanuit diverse locaties in de vier regio’s. Het doel van deze gezamenlijke inspanning is het versterken van de kwaliteit van de opleidingen en het vergroten van de diversiteit en flexibiliteit in het aanbod. Het beschikbare budget voor opleidingen binnen de vier regio’s samen vormt het budget van de brandweerschool.

Evaluatie Regionaal Repressief Dekkingsplan 2016-2020

In 2015 heeft het Algemeen Bestuur het huidige dekkingsplan vastgesteld, daarbij is afgesproken om dit dekkingsplan in 2019 te evalueren1. Onderdeel van de evaluatie is een analyse naar vrijwilligheid. De repressieve brandweerorganisatie bestaat voor 80% uit vrijwilligers. Het vinden en binden van voldoende vrijwilligers die 24 uur per dag/7 dagen in de week beschikbaar zijn wordt op langere termijn een steeds grotere opgave. Nadere analyse is nodig om in beeld te brengen wat nodig is om een toekomstbestendig bedrijfsmodel te ontwikkelen waarmee de beschikbaarheid van de brandweer beter gegarandeerd kan worden. We doen dit nadrukkelijk samen met omliggende regio’s. Brandweer Nederland ontwikkeld hiertoe een landelijke visie en aanpak

De bijdrage van de gemeente Zaanstad  aan de verbonden partij VrZW is voor 2018 begroot op 11,4 miljoen euro. De totale begroting van de VrZW voor 2018 bedraagt 31,8 miljoen. Bij stemming in het AB heeft elke gemeente in de VrZW één stem.

De Burgemeester van Zaanstad is voorzitter van zowel het DB als AB. De rolverdeling tussen de deelnemende partijen is vastgelegd in de gemeenschappelijke regeling. Deze gemeenschappelijke regeling wordt nageleefd.  

In de jaarrekening 2017 wordt voorgesteld om € 718.195 van het resultaat van  € 752.195  terug te betalen aan de gemeenten, het resterende deel wordt toegevoegd aan een bestemmingsreserve. Voor gemeente Zaanstad betekent dit een teruggave van ongeveer € 335.000.

De actualisatie van risico’s heeft geleid tot een daling van de benodigde weerstandscapaciteit. Tevens is de gewenste weerstandsratio door het bestuur op 20 oktober 2017 verlaagd van ‘ruim voldoende’ naar ‘voldoende’. Bijgaande effecten leiden tot het voorstel voor het Algemeen Bestuur op 29 juni 2018 om de algemene reserve te verlagen met een bedrag van € 375.000. Voor de gemeente Zaanstad betekent dit dat er een bedrag van € 175.086 wordt terugbetaald.

• De dubbele rol van de gemeente Zaanstad in het Algemeen Bestuur in de rol van voorzitterschap en de rol van vertegenwoordiging van Gemeente Zaanstad kan leiden tot conflicterende belangen
• Onvoldoende sturing op de exploitatie van de restcapaciteit van het oefencentrum voor commerciële activiteiten. De Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland is verantwoordelijk voor de uitvoering van de exploitatie van het oefencentrum, Gemeente Zaanstad kan hier beperkt op sturen.
• Leegstand meldkamer pand Prins Bernhardplein 1 vanaf 2018, wat leidt tot verminderde huurinkomsten.

• In samenwerking met de andere gemeenten in Zaanstreek-Waterland wordt het proces om te komen tot een integraal (ambtelijk) advies aan de burgemeesters in het veiligheidsbestuur op belangrijke financiële / beleidsvraagstukken gemonitord.
• De diensten die Zaanstad levert aan de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland zijn vastgelegd in een getekende Service Level Agreement (SLA).
• Er is een uitvoeringsovereenkomst tussen de gemeente Zaanstad en de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland ten behoeve van de exploitatie van het oefencentrum.
• De gemeenteraad wordt jaarlijks de mogelijkheid gegeven haar zienswijze te geven inzake de (meerjaren)programmabegroting van de VrZW. Daarnaast is de VrZW transparant met haar overige P&C producten zoals de bestuursrapportages en de jaarrekening