Publiekrechtelijk
Afvalschap IJmond Zaanstreek
(Bedragen x €1.000)Afvalschap IJmond ZaanstreekRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:15-12-2016Vestigingsplaats:ZaanstadToezichtsregime:laagOpenbaar belangAfvalschap IJmond Zaanstreek (AIJZ) is houder van aandelen van de Huisvuil Centrale (HVC). De taken van het AIJZ beperken zich tot de taken die behoren bij het aandeelhouderschap van HVC, te weten het via het bestuur van het AIJZ adviseren van de voorzitter van het AIJZ om een standpunt te bepalen namens het AIJZ in de Algemene vergadering van Aandeelhouders van HVC.
Bestuurlijk belangWethouder Munnikendam en Krieger zijn lid van het AB, plaatsvervanging wethouder Mutluer en wethouder Ram
Stemverhouding: 50%Financiële positie20162017Financieel belangAandelenkapitaal:€ 0Eigen vermogen€ 36
€ 34
Leningen/garantstellingen:€ 0Vreemd vermogen:€ 11
€ 9
Impuls:€ 0Resultaat:- € 2
€ 1
Exploitatie:€ 5Marktontwikkelingen:In het raadsbesluit 2017/31918 is de intentie uitgesproken om uit de regeling te stappen. Gemeente Zaanstad oefent dan direct aandeelhouderschap uit op HVC en niet langer via deze gemeenschappelijke regeling.
Er is een Plan van Aanpak opgesteld dat voorziet in de afwikkeling van de financiële gevolgen van de uittreding, maar ook in het proces, de planning en toekomstige verhoudingen. Na behandeling in alle colleges (Zaanstad, Beverwijk, Heemskerk, Velsen) zal het Plan van Aanpak in het Algemeen Bestuur van AIJZ worden vastgesteld.· Nog dit jaar wordt het uittredingsbesluit aan het college en raad aangeboden. Aan dit besluit wordt nadrukkelijk de voorwaarde verbonden dat het slechts rechtsgevolg zal krijgen indien de AVA van HVC toestemming geeft voor de aandelenoverdracht.
Risicoprofiel:Risico analyseFinanciële positieRisico'sBeheersmaatregelenRisicoprofiel: laagPubliekrechtelijk
Recreatieschap Alkmaarder en Uitgeestermeer
(Bedragen x €1.000)Recreatieschap Alkmaarder en UitgeestermeerRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:5 april 2007Vestigingsplaats:UitgeestToezichtsregime:middelOpenbaar belangHet Recreatieschap Alkmaarder- en Uitgeestermeer (RAUM) is een samenwerkingsverband van twaalf omliggende gemeenten en de provincie Noord-Holland. Het zet zich in voor:
- het verzekeren van een evenwichtige ontwikkeling van de recreatie en de watersport op en rondom het meer en aangrenzende gebieden;
- het tot stand brengen, bewaren en onderhouden van het landschap en een evenwichtig natuurlijk milieu dat is afgestemd op het onder bovenstaande geformuleerde.
Bestuurlijk belangWethouder Munnikendam lid van het Algemeen Bestuur, plaatsvervanging door wethouder Mutluer
Stemverhouding: 12,5%Financiële positie20162017Financieel belangAandelenkapitaal:€ 0Eigen vermogen€ 1.747
€ 2.096
Leningen/garantstellingen:€ 0Vreemd vermogen:€ 188
€ 99
Impuls:€ 0Resultaat:€ 151
348
Exploitatie:€ 319Marktontwikkelingen:Recreatiegebied Alkmaarder- en Uitgeestermeer
Het reguliere programma van het recreatieschap voor 2017 is voor het grootste deel conform begroting uitgevoerd. Alle werkzaamheden verlopen volgens planning en zonder grote uitschieters in de inzet of bedrijfskosten. Vanaf 2017 zet het recreatieschap samen met de gemeente Uitgeest in op het voorbereiden van een nieuw planproces voor de herontwikkeling van het voormalig Erfgoedpark De Hoop. Hierbij is ervoor gekozen om eerst het bestemmingsplan aan te passen en daarna een werving op te starten. De aanpassing vindt momenteel plaats. Daarmee verschuift de inzet van het recreatieschap, die de werving organiseert, naar het najaar van 2018.
Groengebied De Buitenlanden (BTL)
Verder is het recreatieschap bezig met de voorbereiding tot het in beheer nemen van het Aagtenpark bij Beverwijk en de Omzoom (behalve de sportvelden) in Zaanstad. De bedoeling was om per 1 januari 2018 het beheer over te nemen en deze gebieden ook daadwerkelijk aan het recreatieschap over te dragen. De voorgenomen overdracht van het Aagtenpark is aanleiding geweest om te kijken naar de verdeelsleutel van de participantenbijdrage binnen de deelbegroting BTL, omdat de gebiedsontwikkeling nagenoeg afgerond is en deze beperkt is gebleven tot een gebied, dat vooral in de IJmondgemeenten ligt. Dit heeft tot gevolg, dat Zaanstad minder gaat betalen in de verhouding 60% - 40%. De provincie Noord-Holland heeft daarnaast aangegeven niet langer de oude bijdrage van het Rijk (25%) bij te passen. De afbouw van deze bijdrage zal over twee jaren worden verspreid (2019 en 2020) . De afbouw en de herverdeling betekent voor Zaanstad per saldo:
• 2019: + € 31;
• 2020 en volgende jaren: + € 58
Het in beheer nemen van De Omzoom door het recreatieschap heeft per 1 januari 2018 plaatsgevonden. Het in beheer nemen van het Aagtenpark zal per 1 januari 2019 gaan plaatsvinden.
Risicoprofiel:Het risicoprofiel van de gemeenschappelijke regeling is gemiddeld. Zaanstad heeft 12,5% van de stemmen. De mogelijkheden tot uittreding uit de gemeenschappelijke regeling of beëindiging van de gemeenschappelijke zijn beperkt. Naar verhouding betaalt gemeente Zaanstad een financiële bijdrage in de regeling (€ 301.960,-).
Risico analyseFinanciële positieZie ontwikkelingen
Risico's- Financiële positie verbetert heel langzaam en er zijn geen reserveringen voor de langere termijn vervangingsinvesteringen;
- nadelige effecten nieuwe wet Vennootschapsbelastingen;
- onzekerheid over mogelijke nieuwe structuur van de recreatieschappen.
Beheersmaatregelen- Investeren in verdienvermogen en duurzaam beheer
Risicoprofiel: middelPubliekrechtelijk
Recreatieschap Twiske-Waterland
(Bedragen x €1.000)Recreatieschap Twiske-WaterlandRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:4-4-2013Vestigingsplaats:ZaanstadToezichtsregime:middelOpenbaar belangHet bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling in de openluchtrecreatie - in samenhang met de vorenstaande Gemeenschappelijke Regelingen - tot stand brengen en bewaren van een evenwichtig natuurlijk milieu, het tot stand brengen en duurzaam in stand houden van het specifieke en gedifferentieerde karakter van het landschap door bescherming, ontwikkeling en consolidatie van de waarden die het in zich draagt.
Bestuurlijk belangWethouder Munnikendam is lid van het AB, plaatsvervanging door wethouder Mutluer
Stemverhouding: 12,5%Financiële positie20162017Financieel belangAandelenkapitaal:€ 0Eigen vermogen€ 4.385
€ 4.826
Leningen/garantstellingen:€ 0Vreemd vermogen:€ 167
€ 557
Impuls:€ 0Resultaat:€ 86
€ 441
Exploitatie:€ 208Marktontwikkelingen:Recreatiegebied Twiske
Het programma van het recreatieschap voor 2017 is voor het grootste deel conform planning uitgevoerd. Het programma 2017 van het recreatieschap heeft een onderschrijding ten opzicht van de begroting. Het saldo is positiever dan begroot. De lasten zijn lager door werkzaamheden die in 2017 zijn opgestart, maar die in 2018 worden afgerond. Daardoor worden de kosten voor het grootste deel in 2018 gemaakt. De baten zijn hoger door extra inkomsten uit evenementen. Inhoudelijk kent het programma van het Twiske goede vooruitgang. Het reguliere programma, groot onderhoud en vervangingen worden nagenoeg conform planning uitgevoerd. Daarnaast zit er schot in de dossiers Twiske Poort, evenementen en zorgboerderij De Marsen.
Landschap Waterland
Het programma voor 2017 is voor het grootste deel conform begroting uitgevoerd. Het jaar 2017 heeft vooral in het teken gestaan van de afronding van de van de verharding van de fietspaden in het Purmerbos en het meekoppelen van recreatievoorzieningen aan het robuuster maken van de Markermeerdijk (Deltaplan verhoging dijken).
Risicoprofiel:Het risicoprofiel van deelname aan de gemeenschappelijke regeling is gemiddeld. Het Twiske heeft de afgelopen jaren stappen gemaakt om te komen tot een begrotingsevenwicht. Dit is in 2016 bereikt. Het berekende weerstandsvermogen is voldoende.
Zaanstad heeft voor onderdeel Twiske 16,7 % van de stemmen, voor onderdeel Waterland 8,3% van de stemmen.
Risico analyseFinanciële positieZie onwikkelingen
Risico's- Financiële positie wordt geleidelijk aan verbeterd en er zijn reserveringen voor de langere termijn vervangingsinvesteringen
- Nadelige effecten nieuwe wet Vennootschapsbelastingen
- Onzekerheid over mogelijke nieuwe structuur van de recreatieschappen
- Onzekerheid over de verlenging en voorwaarden erfpacht Staatsbosbeheer
Beheersmaatregelen- Investeren in verdienvermogen en duurzaam beheer.
Risicoprofiel: middelPubliekrechtelijk
Vervoerregio Amsterdam
(Bedragen x €1.000)Vervoerregio AmsterdamRechtsvorm:Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:7 maart 2017Vestigingsplaats:AmsterdamToezichtsregime:middelOpenbaar belangDe Vervoerregio Amsterdam heeft als doel het, door samenwerking van gemeenten, oplossen van regionale problemen en benutten van regionale kansen in de regio Amsterdam.
Bestuurlijk belangWethouder Slegers is lid van het AB/DB.
De wethouder van Amsterdam is voorzitter van het DB en tevens voorzitter van de Regioraad
Stemverhouding: 11,3%Financiële positie20162017Financieel belangAandelenkapitaal:€ 0Eigen vermogen€ 3.216
€ 1.264
Leningen/garantstellingen:€ 0Vreemd vermogen:€ 259.985
€ 287.517
Impuls:€ 0Resultaat:€ 1.389
€ 0
Exploitatie:€ 0Marktontwikkelingen:De Vervoerregio houdt zich bezig met Verkeer & Vervoertaken. Dit wordt geheel bekostigd uit de middelen van de Brede Doeltuitkering van het Rijk hiervoor. Bij de ontwikkeling richting Vervoerregio hoort ook dat men zich verder professionaliseert op Verkeer en Vervoertaken en mogelijk een grotere rol gaat spelen in de uitvoering. Ook gaat de organisatie uitvoering geven aan actief treasurybeleid om Rijks-bezuinigingen het hoofd te bieden. De Vervoerregio zal mede in dat kader in de toekomst vaste activa in bezit krijgen.
De besturing van de Vervoerregio verandert. De regioraad wordt kleiner. In de 11de wijziging van de gemeeenschappelijke regeling is onlangs vastgesteld dat het Dagelijks Bestuur nog uit 3 personen bestaat.
Risicoprofiel:Risicoprofiel van de gemeenschappelijke regeling Vervoerregio Amsterdam is gemiddeld. Financieel gaat er veel geld om in deze regeling, met rijksbijdragen Verkeer en Vervoer van enkele honderden miljoenen euro’s. Gemeente Zaanstad heeft 11% van de stemmen in het Algemeen Bestuur (Regioraad). Raadsleden en wethouder participeren in het Algemeen Bestuur, wethouder in Dagelijks Bestuur.
Risico analyseFinanciële positieDe totale lasten over 2017 zijn afgerond € 490,5 mln. De totale baten over 2017 zijn afgerond € 453,8 mln. De onttrekking uit de reserve BDU in 2017 bedraagt daarmee afgerond € 36,7 mln. Vanwege de extra lasten van € 14 mln. en minder baten van € 0,6 mln. is de reserve BDU extra aangesproken voor € 14,6 mln. in 2017. Voor Zaanstad heeft dit geen financiële consequenties. De bekostiging van de activiteiten van de Vervoerregio vindt plaats van de BDU-uitkeringen van de rijksoverheid. Aan de deelnemende gemeenten van de Vervoerregio wordt geen bijdrage gevraagd.
Risico's- De Vervoerregio krijgt vaste activa in bezit, gemeenten zijn bij problemen uiteindelijk hiervoor aansprakelijk.
Beheersmaatregelen- Intensieve betrokkenheid, bestuurlijk en ambtelijk, bij de Vervoerregio. Intensivering van de afstemming op dit vlak met de Vervoerregio en de gemeente Amsterdam.
Risicoprofiel: middelPrivaatrechtelijk
Huisvuil Centrale
(Bedragen x €1.000)Huisvuil CentraleRechtsvorm:Naamloze vennootschap
Oprichtings-/publicatiedatum:Vestigingsplaats:AlkmaarToezichtsregime:hoogOpenbaar belangDe Huisvuil Centrale (HVC) heeft als doel het zeker stellen dat tegen de laagste kosten en op verantwoorde wijze het Zaanse rest-, grof- en gft-afval wordt verwerkt.
Bestuurlijk belangDe commissaris werd benoemd door AIJZ. Door statutenwijziging benoemen AIJZ en CAW (West-Friese gemeenten) de commissaris gezamenlijk. AIJZ beheert de aandelen van de HVC. Gemeenschappelijke regeling Afvalschap IJmond Zaanstreek (AIJZ) is houder van aandelen van de Huisvuil Centrale (HVC). De taken van het AIJZ beperken zich tot de taken die behoren bij het aandeelhouderschap van HVC, te weten het - via het bestuur van het AIJZ - adviseren van de voorzitter van het AIJZ om een standpunt te bepalen namens het AIJZ in de Algemene vergadering van Aandeelhouders van HVC.
Stemverhouding: 9,07%Financiële positie20162017Financieel belangAandelenkapitaal:€ 12Eigen vermogen€ 89.440
€ 89.603
Leningen/garantstellingen:€ 54.500Vreemd vermogen:€ 860.491
€ 849.006
Impuls:€ 0Resultaat:€ 7.575
€ 13.585
Exploitatie:€ 0Marktontwikkelingen:Nieuwe aangepaste financiële structuur
In de AVA van december 2015 is besloten tot een nieuwe financiële structuur waarbij de HVC in 2024 zelfstandig leningen kan aantrekken. Leningen die zijn gebaseerd op artikel 9 van de ballotageovereenkomst worden afgebouwd. Dit betreft dus gegarandeerde leningen waarbij de aandeelhouders hoofdelijk aansprakelijk zijn. De zogenaamde artikel 7 (oftewel de niet- gegarandeerde leningen) zullen volledig afgelost zijn in 2024.
Daarnaast is het van belang dat HVC eigen vermogen opbouwt. Gestreefd wordt naar € 100-110 miljoen in 2024. Komende jaren is er geen uitkering van dividend en wordt er bezuinigd.
Risicoprofiel:Het risicoprofiel van de HVC is hoog. Dit wordt veroorzaakt door grote financiële belangen in de HVC van Gemeente Zaanstad via de gemeenschappelijke regeling Afvalschap IJmond Zaanstreek (AIJZ) en onzekerheid over de ontwikkeling van de elektriciteitsprijs. Daarnaast participeert HVC in diverse consortia, waaronder het Windmolenpark. De publieke en maatschappelijke betrokkenheid bij HVC is hoog, afvalverwerking raakt de burger. Naar verwachting worden de risico’s de komende tijd kleiner. Dit heeft te maken met een aantal ontwikkelingen: Ten eerste wordt er de laatste jaren weer winst gemaakt door HVC, in tegenstelling tot de jaren daarvoor. De kans dat HVC “omvalt” is hierdoor uiterst gering, mede gestaafd door de gunstige bedrijfsvooruitzichten. Daar komt bij dat het eigen vermogen weer toeneemt en deels wordt gebruikt om de leningen versneld af te lossen. Daarnaast is het zo dat de Rekenkamer in haar onderzoek stelde dat Zaanstad door het aandeelhouderschap via AIJZ het risico loopt dubbel aansprakelijk te kunnen worden gesteld door de banken. Uit juridisch advies dat is opgesteld door de Brauw Blackstone Westbroek blijkt dat dit onwaarschijnlijk is. Hier dient nog wel juridisch en financieel gezien volledige duidelijkheid en zekerheid over te komen.
Op basis hiervan is het risicoprofiel naar beneden bijgesteld, op met name de dimensie “omgeving”. Het risicoprofiel blijft wel in de categorie hoog vallen.
Risico analyseFinanciële positieZie ontwikkelingen en jaarcijfers
Risico'sDe risico’s die kunnen worden onderkend zijn de lagere verwerkingstarieven op afval door landelijke overcapaciteit en structureel lagere energie-inkomsten als gevolg van lagere prijzen op de elektriciteitsmarkt. Daarnaast wordt als gevolg van de groeiende nadruk op scheiden van afval minder te verbranden afval aangeboden. Afval van niet-aandeelhouders (b.v. uit Engeland en Italië) wordt in concurrentie verworven.
Het risico dat de garantstelling aan AIJZ wordt aangesproken (R470) is opgenomen in het gemeente brede risicomanagement en het weerstandsvermogen van de gemeente Zaanstad
In 2015 zijn de type 2 activiteiten uitgebreid met een innovatief geothermieproject. Deze activiteiten zijn ondergebracht in een aparte dochteronderneming van de HVC die hiervoor wordt opgericht. Hiervoor is een statutenwijziging doorgevoerd en is een aparte ballotageovereenkomst opgesteld. Hiermee wordt vastgelegd dat aandeelhouders die niet deelnemen in deze activiteiten, waaronder de gemeente Zaanstad, niet de risico’s dragen, maar ook niet zullen meedelen in de winst. Ook al worden deze type 2 activiteiten ondergebracht in een dochteronderneming; door de consolidatieplicht komen de uiteindelijke verliezen en winsten voor de moedermaatschappij HVC N.V. Dit is dus een risico. Het is op dit moment lastig in te schatten hoe groot dat risico precies is, maar wordt beperkt ingeschat.
Beheersmaatregelen- Annotaties van de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in het college van B&W
- Periodiek ambtelijk overleg met AIJZ gemeenten en via verschillende klankbordgroepen (zowel financiële als beleidsmatige) met de overige aandeelhouders van HVC.
- In AIJZ verband vindt ook periodiek bestuurlijk overleg plaats. Minimaal twee keer per jaar, gemiddeld drie keer per jaar.
Risicoprofiel: hoog